การปฏิบัติเซน

การปฏิบัติเซน
วิธีการปฏิบัติเซ็น แบ่งได้เป็น 3 ประการคือ

1. ซาเซน (zazen)

2. ซันเซน (Sanzen) หรือวิธีการแห่งโกอัน
3. ม็อนโด (Mondo)

1. ซาเซน หมายถึง การนั่งขัดสมาธิอย่างสงบและเพ่งสมาธิ เป็นการเพ่งความรู้สึกนึกคิดไว้กับอารมณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง จนกระทั่งจิตสงบนิ่งแน่วแน่ จิตที่สงบจะพร้อมกับการตระหนักรู้ในความเป็นจริงของสรรพสิ่งซึ่งไร้ภาวะแบ่งแยก สิ่งต่าง ๆ ที่เรารับรู้นั้นถูกบิดเบือนจากความเป็นจริง และตัวการที่บิดเบือนความจริงนั้นก็คือความคิดของเราเองเมื่อปฏิบัติซาเซน เราปล่อยความคิดนั้นให้ผ่านไปอย่างเข้าใจ ไม่ใช่กำจัดสิ่งลวงตาทั้งหลายเหล่านั้น 

2. ซันเซน หรือ วิธีการแห่งโกอัน โกอัน แปลว่าเอกสารทั่วไป เอกสารในที่นี้ก็คือบันทึกการสนทนาระหว่างอาจารย์กับลูกศิษย์ อาจารย์จะให้ปริศนาธรรมกับลูกศิษย์เพื่อทำให้เกิดคำถามมากมายในหัวและพร้อมที่จะระเบิดออกมาหรือที่เรียกว่า ซาโตริ คำตอบนั้นไม่ตายตัวแตกต่างกันไปตามบุคคล อาจารย์จะเป็นคนดูว่าลูกศิษย์ใกล้จะบรรลุหรือยังเมื่อใกล้แล้วอาจารย์จะช่วยด้วยวิธีที่คาดไม่ถึง เช่นฟาดด้วยไม้ หรือ ตวาดใส่ 

3. ม็อนโด คือการถามและการตอบอย่างอย่างทันทีทันใด โดยไม่ใช้ระบบความคิดหรือเหตุผลไตร่ตรองว่าเป็นคำตอบที่ดีหรือไม่ อาจารย์จะเป็นผู้ตั้งคำถามและพิจารณาคำตอบที่ลูกศิษย์ตอบในขณะนั้น